Svaki klub ima svoje vatrene navijače i tribinu gde se oni okupljaju, a decenijama unazad na
Partizanovom stadionu to je
južna tribina. Manje je poznato kada je došlo do toga da se najvatreniji navijači Partizana grupišu baš na toj strani stadiona.
Pričati o tome, a ne uzeti u obzir razvoj navijačke subkulture, jednostavno je nemoguće. Jer, navijački pokret, u smislu organizacije, prve ozbiljnije obrise na ovim prostorima dobija tek krajem šezdesetih i početkom sedamdesetih godina prošlog veka. Tada kreće masovnija pojava zastava na stadionima, a kasnije i ostalih rekvizita. Naravno, to ne znači da pre pojave prvih organizovanih navijača nije bilo vatrenih pristalica Partizana, kao i ostalih klubova (primeri legedarnih navijača – Valjevca, Voje Pančevca i mnogih drugih). Ali, nije postojalo određeno mesto na stadionu na kojem bi se većina vatrenih navijača okupljala. Do druge polovine šezdesetih, na osnovu slika iz tog vremena, ni po jednom detalju ne može se utvrditi koja je to tribina na kojoj se okupljaju najvatreniji partizanovci. Severna i južna tribina bile su podjednako ispunjene navijačima, zastave su tek počele da se pojavljuju, i bile su raspoređene po svim tribinama.
Tako su, na primer, prilikom proslave šeste titule prvaka, u junu 1965, na utakmici Partizan – Sutjeska 3-2, crno-bele zastave bile najgušće raspoređene na zapadu. Pripisali bismo to slučaju i nepostojanju strogo navijačke tribine, a ne nekakvom tadašnjem izboru zapada kao dominantnom mestu okupljanja navijača Partizana.
U jesen 1966, na derbiju Partizan – C. zvezda 1-1, kao potvrdu tog, još nedefinisanog određenja strana za najvernije navijače, imamo sliku na kojoj se na južnoj tribini, jedne pored drugih, vijore crno-bele zastave partizanovaca i crveno-bele zastave zvezdaša. Ako uveličate ovu sliku, lako ćete uočiti taj detalj – na ulazu se nalazi grupa Partizanovih navijača, okupljena oko crno-bele zastave, a na vrhu tribine, ukoso od njih prema istoku, vidimo grupicu Zvezdinih navijača, sa primetno svetlijom nijansom zastave. Nema nikakve sumnje da se radi o navijačima i jednog i drugog kluba koji su izmešani na jednoj istoj tribini.
Ali, već od tog perioda kreće lagano diferenciranje, tačnije, grupisanje Partizanovih navijača na južnoj tribini. Protiv Radničkog, iste jeseni, kao i protiv Čelika, južna tribina se vizuelno počinje razlikovati od ostatka stadiona, po zastupljenosti zastava, ali i po dimnim bombama, kojima su vatreni navijači Partizana proslavili pobedu protiv Čelika.
U sezoni 1967/68 jug se neformalno etablirao kao tribina najvernijih navijača Partizana, što se vidi i po prozorima sa utakmice Partizan – OFK Beograd 2-0, od 3. septembra 1967. Isto se dešava i na utakmici Partizan – Proleter 5-2, 10.12.1967. Tom prilikom, na utakmici protiv Proletera, nastala je i slika koja je novinarima „Partizanovog vesnika“ poslužila kao inspiracija za tekst u kojem se, po prvi put, piše o tim momcima sa južne tribine, pod naslovom „Ćoše juga“.
Na „večitom derbiju“ odigranom 22.10.1967. na stadionu naših komšija (iako je bio formalni domaćin), Partizan je savladao Zvezdu sa 1-0 a upravo su na jugu bile grupisane najvatrenije pristalice Partizana…
Naredni derbi ova dva rivala, odigran u maju 1968. donosi i definitivnu podelu, o kojoj piše „Partizanov vesnik“ od 14. maja 1968. Ustvari, bilo je to samo formalizovanje činjenice da su se navijači Partizana, oni najvatreniji, već par sezona ranije počeli sastajati i navijati sa južne tribine. Od tog derbija, podela na jug i sever je definitivna, i iako su i kasnije bili (istina – retko) viđani prizori da grupice Partizanovih navijača na severu proslavljaju gol protiv Zvezde (mart 1974, Stadion JNA), ova podela je ostala do današnjih dana.
– Marakana piše novu tradiciju Partizanove i Zvezdine magične moći na fudbalske vernike. Nisu se dogovarali, nije nigde to zvanično saopšteno ili objavljeno, „tifozi“ su podelili stadion: crveno-bele zastave zaposele su severnu tribinu, a crno-bele južnu. Veličanstvena atmosfera razvijenih barjaka uz obaveznu pratnju instrumenata koji su u ovakvim prilikama nedovoljno glasni da bi nadjačali veliku želju iz grla navijačkih.
Sezonu 1967/68 možemo time smatrati za period kada je i definitivno ustoličen „Partizanov jug“.
Priredili: Igor Todorović i Aleksandar Pavlović
